NIJMEGEN - De gemeente Nijmegen is het oneens met de kritiek op het experiment met het aardgasvrij maken van wijken zoals onder andere in de Waalstad plaatsvindt. De Algemene Rekenkamer stelt onder meer dat er veel te hoge verwachtingen gewekt zijn en dat er sprake lijkt te zijn van ‘geld zoekt plan’ oftewel: zonder geld van de rijksoverheid zouden de initiatieven ook wel van de grond gekomen zijn. In een brief aan de rekenkamer werpt Nijmegen deze kritiek verre van zich.
In Nijmegen loopt er een proeftuin Aardgasvrij Dukenburg die gefinancierd wordt uit het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) van de rijksoverheid. Samen met de 26 andere gemeenten waar zulke proefprojecten lopen, weerlegt Nijmegen in een brief aan de rekenkamer de kritiek.
De minister van Binnenlandse Zaken vroeg aan de minister van Financiën om 435 miljoen euro voor de periode 2018 tot 2027. Daarmee zouden 50.000 woningen aardgasvrij worden gemaakt. Maar dat doel werd later aangepast, zo stelt de rekenkamer. In het rapport staat: Het is onduidelijk welke doelen de minister op enig moment wel nastreeft en welke niet of niet meer.
In de periode 2018-2019 is circa 150 miljoen euro geschonken aan het programma. Het plan was om aan het einde van die periode al ruim 2000 woningen aardgasvrij te hebben gemaakt. De Algemene Rekenkamer constateert dat eind 2019 slechts enkele woningen daadwerkelijk aardgasvrij zijn gemaakt.
‘Geld zoekt plan’
Een andere kritische noot die de Rekenkamer kraakt gaat over de plannen van gemeenten. De Rekenkamer vraagt zich af of die ook niet waren doorgegaan zonder de bijdrage van het ministerie. De voorwaarde voor het ontvangen van de bijdrage was immers dat gemeenten al een vergevorderd plan moesten hebben om woningen aardgasvrij te maken.
De Rekenkamer stelt dat er sprake lijkt te zijn van ‘geld zoekt plan’. De Rekenkamer adviseert het ministerie de evaluatie vóór 2022 te doen. Hoe eerder dit plaatsvindt, hoe meer profijt Nederland heeft van het Programma, zo stelt de rekenkamer.
Het college van Nijmegen schrijft aan de rekenkamer dat het zich niet herkent in de negatieve kritiek in het rapport. Hoewel het rapport zich richt op de minister van binnenlandse zaken voelt het college zich erdoor aangesproken. ‘We hadden het dan ook gewaardeerd wanneer we als een van de verantwoordelijke partijen, als medeoverheid, als regisseur van de warmtetransitie in de gebouwde omgeving, gevraagd waren naar onze ervaringen en inzet’, zo schrijft het college aan de rekenkamer.
College: 'geld van rijk was hard nodig'
Het college noemt het een hele opgave om Nederland voor 2050 van het gas af te halen zoals de rijksoverheid wil en voor het Nijmeegse college is het daarbij belangrijk dat mensen er niet op achteruit gaan en dat het te allen tijde betaalbaar blijft. Het Nijmeegse college schrijft: ‘Hoe we die ambities kunnen waarmaken is een complexe, veelomvattende opgave waar geen enkelvoudige oplossing voor bestaat.’
De PAW-bijdrage is volgens het Nijmeegse college een zeer welkome steun in de rug welke er toe heeft geleidt dat we uit de startblokken zijn gekomen. In de brief aan de rekenkamer schrijven de 27 gemeenten: ‘U vraagt zich af: Zouden gemeentelijke plannen zijn doorgegaan zonder de PAW-bijdrage? Ons antwoord op uw vraag is unaniem: nee, niet op deze manier en in deze omvang.’
De brief eindigt met een uitnodiging aan de leden van de rekenkamer om eens te komen kijken in één van de aardgasvrije wijken.
Door: Karel de Jong