EDE - Wethouders van de gemeente Ede willen betere zorg realiseren met minder geld. De gemeente moet miljoenen bezuinigen op het sociaal domein. Door de zorg 'slimmer' in te richten worden de WMO- en de Jeugdzorg niet alleen goedkoper, maar ook beter, zo deden de verantwoordelijke wethouders donderdagavond voorkomen.
door Joukje Beiboer
In de raad werd gesproken over nieuwe bezuinigingsplannen. Er liggen nu 23 maatregelen op de tekentafel die samen moeten zorgen voor een kostenbesparing van 7,5 miljoen euro.* Onder andere in de jeugdzorg, de thuiszorg, de schuldhulpverlening en het leerlingenvervoer dreigen veranderingen. Maar verandering betekent niet per definitie achteruitgang, die boodschap leken de drie verantwoordelijke wethouders heel nadrukkelijk uit te willen dragen.
Waarom bezuinigen?
Ede komt nu structureel 10 miljoen euro tekort op het sociaal domein. In de programmabegroting van de gemeente zijn al maatregelen opgenomen die naar verwachting leiden tot een besparing van 6,5 miljoen euro. Maar aanvullende maatregelen zijn dus nodig om het volledige begrotingstekort weg te werken.
Zo vindt wethouder Leon Meijer (ChristenUnie) dat het doorverwijzen naar zorg beter én goedkoper kan als bijvoorbeeld een ggz-psycholoog dat doet. 'Heel veel huisartsen hebben geen diepgravende opleiding in de jeugdzorg', zegt hij. 'Dus als een kind binnenkomt met klachten, kunnen ze moeilijk ontdekken wat het kind nodig heeft.' Het kan nu nog zo zijn dat een kind dan onnodig een heftig en duur zorgtraject ingaat, stelt hij.
'Het gaat om de centjes'
Democratische Kiezers Ede (DKE) kijkt wantrouwend naar het plan van de wethouders. Rasit Görgülü (DKE) was fel: 'Het gaat om de centjes.' Als het om een verbetervoorstel ging, had de raad dit wel op een ander moment besproken, stelt hij.
Ook wethouder Hoefsloot (GroenLinks) wil dat frame van tafel vegen: 'Als wij denken, dit is enkel financieel gedreven en we hebben geen inhoudelijk verhaal dat dit bijdraagt aan een betere zorgstructuur in Ede, dan moeten we het niet doen', zei hij tijdens de raadsvergadering.
'Opvoeden doet soms pijn'
Op de lijst met voorgestelde maatregelen staat onder meer dat de vervangende mantelzorg (respijtzorg) geminderd wordt tot 'enkele dagdelen' en ondersteuning meer door vrijwilligers gedaan gaat worden. Daar was de raad twee weken geleden best kritisch over.
Eén plan is dat mensen niet meer als vanzelfsprekend naar een opvanglocatie gaan. En dat kan dan toch eerst wel even 'pijn' doen, denkt wethouder Meijer. Als bijvoorbeeld een vader en dochter veel ruzie hebben, kan het zijn dat de dochter soms naar een logeeropvang gaat. Maar dat moet volgens hem niet bij iedere ruzie de uitweg zijn. 'Opvoeden doet soms pijn. Het is soms helemaal niet leuk.' Het is volgens hem dan beter en goedkoper om er een gezinsondersteuner bij te roepen.
4 miljoen investeren
Een deel van het geld dat de gemeente met de 23 maatregelen bespaart, wil de gemeente weer investeren in het sociaal domein. Het gaat om 4 miljoen euro. Dat extra geld is onder andere nodig vanwege nieuwe WMO-regels. Vanaf januari dit jaar mag de gemeente maximaal €17,50 eigen bijdrage vragen van mensen die bijvoorbeeld huishoudelijke hulp of medische hulpmiddelen nodig hebben. Dat is een stuk minder dan voorheen.
De gemeente verwacht daarom dat de inkomsten uit de WMO dalen. Daarvoor krijgt ze compensatie vanuit het Rijk. Maar het college denkt dat dat niet genoeg is, onder andere omdat het aantal mensen met WMO-begeleiding sneller stijgt dan waar het Rijk rekening mee heeft gehouden.
Leidende principes, geen onomkeerbare keuzes
Hoewel er pas in de zomer een definitief pakket met maatregelen voor het sociaal domein moet liggen, zijn het nu al wel spannende tijden. Er worden namelijk leidende principes opgesteld. Over twee weken stemt de raad erover. Dan is er ook de lijst met maatregelen die verder uitgewerkt gaan worden definitief bekend. Wat niet op het lijstje staat, zal waarschijnlijk ook niet geraakt worden door de 'noodzakelijke' bezuinigingsmaatregelen.
Zes voorgestelde principes van het college aangaande het sociaal domein
1. Niemand is normaal: Incidenten en moeilijkheden horen bij het leven. Dit vraagt niet automatisch om hulp of ondersteuning.
2. Informele ondersteuning is duurzaam: Als iemand ondersteuning nodig heeft, wordt er eerst gekeken naar het eigen netwerk, bijvoorbeeld familie, en (vrijwilligers)organisaties.
3. Basisvoorwaarden eerst op orde: er is werk of een andere zinvolle dagbesteding, er is een onderkomen, de financiën zijn op orde en er is een sociaal netwerk.
4. Onze ondersteuning is efficiënt, gericht op zelfstandig functioneren en eigenlijk gebruik: Als professionele hulp nodig is, dan wil het college dat de tijdelijkheid daarvan vanaf het eerste moment duidelijk is voor alle betrokkenen, en die hulp meer gericht is op zelfstandig functioneren dan op genezen.
5. Gemeente aan zet: Het college wil dat dat gemeente de regie voert over welke partijen welke zorg aanbieden.
6. Partnerschappen met aanbieders die onze visie onderschrijven: De gemeente zou alleen moeten samenwerken met partners die de visie van de gemeente onderschrijven, stelt het college. Ookal betekent dit dat de zorgbehoevende minder keus heeft uit zorgaanbieders.
Wethouder Hester Veltman (VVD) benadrukte donderdagavond dat de gemeenteraad nog niet onomkeerbare zorgkeuzes maakt. 'Nee, het gaat ons nu om steun om dat verder te verkennen. U hoeft zich geen zorgen te maken voor een onomkeerbare richting.'
Bekijk de voorlopige lijst voorgestelde maatregelen voor het sociaal domein op de website van de gemeente Ede.
* In een eerdere versie van dit artikel stond dat de 23 maatregelen naar verwachting leiden tot een besparing van 3,5 miljoen euro. Dat is de totale besparing na verrekening van de 4 miljoen euro investering. De 23 maatregelen alleen zouden volgens de wethouders 7,5 miljoen op moeten leveren.
Lees ook: Ede wil 3,5 miljoen extra bezuinigen op zorg