- Het nog te bouwen World Food Center Experience (WFC) in Ede is een grote gok. Dat zeggen experts uit de wereld van de themaparken. Ze waarschuwen de politiek om niet klakkeloos tientallen miljoenen euro's gemeenschapsgeld in het project te steken.
door Harry Hekkert en Ellen Kamphorst
De gemeente Ede en de provincie Gelderland verlekkeren zich al zeven jaar aan de komst van het World Food Center Experience. De provincie stelde al 17 miljoen beschikbaar voor het themapark op het gebied van eten. Ede besluit komende donderdag over een gift van 6 miljoen en een lening van 26 miljoen euro.
Kijk hier naar een video over het WFC. Tekst loopt hieronder door.
'Ik zou er zo geen geld in steken', zegt Hans van Driem. De Epenaar is ontwikkelaar van themaparken en was directeur van onder meer de Flevohof, Walibi en Floriade 1992. 'Ik vind het WFC een sympathiek idee. Maar ik zie hier van alles misgaan. Ik vrees dat hier veel miljoenen euro's bijgelegd moeten worden om het na de opening op de been te houden. Dit is eigenlijk een groot experiment.'
Experts zeggen 'nee'
Op verzoek van Omroep Gelderland bekeken Van Driem en Albert van Schendel de plannen. Van Schendel doet aan de Breda University of Applied Sciences onderzoek naar businessmodellen. Ze worstelden honderden pagina’s door van het masterplan, haalbaarheidsonderzoek en businesscase, op basis waarvan de politiek ‘ja’ of ‘nee’ moet zeggen.
Beide experts trekken dezelfde conclusie: nee. Van Schendel: 'Dit is een educatiepark, geen attractiepark. Dat is een groot verschil. Dan moet je heel voorzichtig zijn met hoge bezoekersaantallen.'
Geen attractie voor massa
'Het entertainment ontbreekt’, zegt Van Driem. 'Dit is veel te intellectueel voor een breed publiek. Het is een idee van overheid en wetenschappers. Daar gaat het mis. Een themapark moet een 'wow-factor' hebben, iets verrassends waardoor een bezoeker terugkomt. Dat ontbreekt hier echt. Dit is niet voor de massa.'
Het is vooral veel leren over voedsel, lezen de experts in de plannen. 'Het is de bedoeling veel kinderen op schoolreisje of met ouders te trekken’, zegt Van Schendel. 'Iedereen in deze sector weet dat de markt van schoolreisjes erg klein is. Er zit geen geld in. En is dit een dagje uit waar kinderen naar uitkijken? Ik vraag het me ernstig af.’
Grote bureaus
De gemeente Ede huurde grote bureaus in om de plannen te ontwikkelen en de haalbaarheid te checken. Het Britse LDP becijferde bijvoorbeeld dat 330.000 bezoekers per jaar mogelijk is.
Tekst loopt door onder de foto:
Van Schendel: 'Het is niet realistisch om veel bezoekers uit een cirkel van twee uur rijden van Ede te trekken, zoals ik hier lees. Als je in een auto met kinderen zit, kom je onderweg heel wat meer tegen wat veel leuker is voor een dagje uit. Bovendien: Maastricht en Groningen is twee uur met de auto van Ede, maar de doelgroep die wat met voedsel heeft is ook milieubewust. Die komen met de trein en dan is het echt wat langer reizen.’
'Die 330.000 bezoekers is maximaal', zegt Van Driem. 'In de eerste jaren komen die niet, dus dan draai je verlies. In de businesscase vind ik dat nergens terug. Wie draait daar dan voor op? Ik zie ook dat er jaarlijks anderhalf miljoen euro sponsoring nodig is. Als ik raadslid van Ede was, wilde ik eerste getekende contracten voor vijf jaar zien voordat ik akkoord ging.’
Geen ondernemer
Een van de grootste fouten volgens de experts is het ontbreken van een ondernemer die het park laat draaien. Van Driem: 'De overheid stopt er tientallen miljoenen in en ontwikkelt alle plannen. Alles ligt al vast. Daar stapt toch niet zomaar een ondernemer in? Je moet eerst of tegelijk een ondernemer hebben. Dit is zelden vertoond, het lijkt één groot experiment.’
Tekst gaat verder onder de foto.
Van Driem voorziet scenario’s zoals in Emmen, waar gemeente en provincie honderden miljoenen in dierenpark Wildlands stopten. Dat blijkt nu niet rendabel en dus zal de overheid er weer aan te pas om de jaarlijks tekorten aan te vullen. Anders gaat het park failliet en spoelt de miljoeneninvestering weg.
'Ede investeert nu miljoenen, maar daar moeten nog vele miljoenen bij. Binnen vijf jaar na opening ligt het op zijn gat. Zelfs als er allerlei verbeteringen worden doorgevoerd en de politiek garanties krijgt over sponsoring en ze toch een exploitant krijgen die het ziet zitten, schat ik de kans op vijftig procent in dat er geld bij moet. Dat hoeft niet erg te zijn. Voor de sector en Gelderland vind ik het prima, maar wees er eerlijk over.’
Wethouder: geen garanties
Wethouder Leon Meijer (ChristenUnie) van Ede gaat niet garanderen dat er géén geld bij moet. Hij heeft een heilig vertrouwen dat het World Food Center een succes wordt en een aanwinst voor Ede en Gelderland. 'We hebben die bureaus er niet voor niks naar laten kijken. Stel dat er een tegenvaller is, bijvoorbeeld de treinen staken en mensen kunnen niet komen. Dan hebben we een buffer, bij 245.000 bezoekers schrijven we nog zwarte cijfers. Het WFC een experiment? Met geld van de gemeenschap ga ik niet experimenteren.’
Een Amerikaans bureau ontwierp het WFC, het Britse LDP bekeek het potentieel aan bezoekers en stelde de prijs van het kaartje vast. Die prijs is overigens geheim, zoals de gemeente wel meer informatie over het project geheim houdt. Meijer: 'Die bureaus adviseren veel attracties over de hele wereld. Als ze er echt naast zitten, worden ze niet meer gevraagd. Dus je kunt er vanuit gaan dat ze niet zomaar wat verkondigen.’