NIJMEGEN - De Nijmeegse raadsleden waren hoorbaar onder de indruk. Ervaringsdeskundigen vertelden woensdagavond hun verhaal aan gemeenteraadsleden om meer grip te krijgen op laaggeletterdheid.
door Rob Haverkamp
De avond was op initiatief van D66 en GroenLinks. In het stadhuis in Nijmegen schoven twee ervaringsdeskundigen aan tafel om hun verhaal te delen met raadsleden. Hans Kasser uit Beuningen en Rob Weijers uit Groesbeek. D66 wil een motie indienen waarin het college wordt opgedragen om te onderzoeken hoe laaggeletterden beter geholpen kunnen worden.
Schaamte
Naar schatting is in Nijmegen 8 tot 10% van de inwoners tussen de 16 en 65 jaar laaggeletterd. De gemeente Nijmegen ondertekende vorig jaar een convenant waarmee de stad onderschrijft er alles aan te doen om laaggeletterdheid te voorkomen en te verminderen. Toch blijft het lastig om de mensen die laaggeletterdheid zijn te vinden en te bereiken. Schaamte is daarvan een belangrijke oorzaak.
Er zijn verschillende manieren om laaggeletterden te vinden en met hen het gesprek aan te gaan. Dit gebeurt onder meer al in samenwerking met scholen en welzijnsorganisaties in wijken. Maar dat kan nog beter. 'Kleine stapjes en win vertrouwen', was de les van de ervaringsdeskundigen.
Uitgelachen
'Ik kon helemaal niet lezen en schrijven', vertelde ervaringsdeskundige Rob Weijers de raadsleden. 'Ik heb het 45 jaar verborgen gehouden.' Toch belandde hij in een baan waarbij hij veertig man onder zich had. 'Maar ik kon geen woord lezen en schrijven. Ik had altijd een lege pen bij me, dan hoefde ik niet te schrijven.'
'Op school werd ik uitgelachen. Vanaf mijn tiende al liep ik te piekeren: Hoe haal ik mijn rijbewijs? Wil een meisje me hebben? Kan ik ooit werk vinden? Ik ben mijn vrouw – helaas is ze drie jaar geleden overleden – en mijn huisarts heel dankbaar dat ze mij over die drempel geholpen hebben. Het is bijna niet uit te leggen hoe hoog die drempel is, en die schaamte als laaggeletterde. Ik had mijn auto vier straten verderop staan, dat niemand zag dat ik naar die school ging. Ik zei dat ik op computerles zat.'
Kleinkinderen voorlezen
College-ervaringsdeskundige Hans Kasser uit Beuningen komt met net zo'n schrijnend verhaal. 'Ik werd ziek in de derde klas'. Hij mocht terug komen, maar vanaf daar ging het mis. Toen werd werken een probleem. 'Een adres vinden vond ik al erg moeilijk'. Hij verzon smoesjes als hij een halve dag bezig was geweest met het vinden van een adres. 'Het was zo druk, was mijn bril vergeten, als je het erg vindt blijf ik wel wat langer.'
Toch kreeg hij een eigen bedrijf. Had 45 mensen in dienst. Kasser: 'Ik delegeerde alles.' In 2010 ging het mis toen zo'n belangrijke schakel in de medewerkers weg viel. 'Als laaggeletterde, je krijgt allerlei brieven binnen, je kijkt er een keer naar, legt hem op de stapel en de stapel die groeit.'
En zo ging zijn bedrijf naar de knoppen. 'Je weet bij God niet waar je het over hebt'. Hans zat volledig aan de grond. Kreeg een burn-out. Laaggeletterdheid heeft daar flink aan bijgedragen. Cursussen hielpen hem lezen en schrijven 'Er gaat een wereld voor je open. Ik heb mijn kinderen nooit voor kunnen lezen, maar ik kan nu mijn kleinkinderen voorlezen.'