ARNHEM - Arnhem verbreekt de ruim 20 jaar bestaande stedenband met Wuhan vanwege de mensenrechtenschendingen richting de Oeigoeren in China. Lange tijd leek er geen meerderheid voor dit voorstel, maar GroenLinks draaide op het laatste moment van standpunt. Aan dat besluit ging een protest vooraf waarbij onder meer Nederlandse Oeigoeren in gesprek gingen met raadsleden.
"Voor mij heeft die demonstratie wel een rol gespeeld", erkent GroenLinks-raadslid Tülay Gemici. "Ik had al veel beelden gezien en artikelen gelezen over de gruwelijke wandaden die daar plaatsvinden. Als ik dan zo'n groep mensen zie staan en een man vertelt mij dat hij negentien van zijn familieleden al vier jaar lang niet ziet, omdat ze vermist zijn: dat draagt wel bij aan het complete beeld en versterkt het gevoel dat wij hier als Arnhem niet aan moeten deelnemen."
Dat verhaal komt van Abdurehim Gheni. De Oeigoer heeft foto's van zijn familieleden op zijn lichaam geplakt. Hij weet niet of ze nog leven of in een concentratiekamp zitten. Sinds 23 mei 2017 is er geen contact meer, vertelt hij. Op allerlei manieren probeert hij die situatie bij de autoriteiten onder de aandacht te brengen, zonder resultaat.
De tekst gaat verder onder de video.
Toch had de groep demonstranten na afloop niet de verwachting dat de stemming alsnog deze kant op zou vallen. Wel was initiatiefnemer Melchior Philips van de Arnhemse Piratenpartij 'blij verrast met de dialoog die raadsleden met mensen die het onrecht is aangedaan aangingen'. "Maar we vrezen dat die stedenband toch behouden blijft", sprak hij toen nog. "Zie genocide niet door de vingers", sprak hij richting de raadsleden.
Ahmedjan Kasim was een van de Oeigoeren die in discussie ging met de toegestroomde volksvertegenwoordigers. Enkele weken geleden sprak hij nog open met Omroep Gelderland over zijn vlucht uit China en vertelde onder meer over zijn vader die in een concentratiekamp zit en waarvan hij niet weet of hij nog leeft.
"Wow, hoe dan?", reageert Ahmedjan wanneer hij in de loop van de avond hoort dat zijn inspanningen mogelijk toch effect hebben. "Dit had ik echt niet verwacht", jubelt hij als de stemming definitief is. "Echt goed!"
Wij zijn een gemeenschap met een trauma, die familieleden mist en ons daar heel machteloos in voelen
De Oeigoer Alerk Ablikim, die ook meeprotesteerde, had het 'pijnlijk en lastig' gevonden als Arnhem de stedenband had aangehouden. Het feit dat ze tijdens de demonstratie gehoord werden, voelde voor hem wel goed. Het voorstel om de band te behouden is namelijk niet besproken met de Oeigoers-Nederlandse gemeenschap in Arnhem, is zijn kritiek. "Veel besluiten die effect hebben op Oeigoeren worden niet samen met de Oeigoeren genomen. Terwijl wij een gemeenschap zijn met een trauma, die familieleden mist en ons daar heel machteloos in voelen."
Lange arm van Beijing
Vorige week nog werden zijn social media-accounts gehackt. Door de Communistische Partij van China, vermoedt Alerk. Hij deed daar aangifte van. "Dat is slechts een van de vormen waar Oeigoerse activisten mee moeten dealen. Het toont ook dat de lange arm van Beijing best ver reikt."
Alerk stelt dat er te weinig principes zijn in Nederland waar het gaat om de mensenrechten. "We moeten laten zien dat meebewegen geen zin heeft met een autoritair regime dat daar niet over wil praten. Dan moet je een lijn in het zand trekken en laten zien dat wij dat niet accepteren."
'Situatie daar aankaarten'
VVD-raadslid Nicky Eppich was ook na het aanhoren van de demonstranten niet overtuigd. "Wij zijn van mening dat we de situatie daar moeten aankaarten. We moeten dat op zijn minst proberen. Als China dat gesprek niet wil voeren, wordt het een ander verhaal."
Zover komt het dus niet. Arnhem verbreekt nu al de stedenband met het Chinese Wuhan. Naast GroenLinks stemden D66, ChristenUnie, Partij voor de Dieren, PVV en SP voor het voorstel van DENK Verenigd Arnhem waar die partij al jaren voor strijdt. "We hebben daar aardig wat voor gelobbyd", laat raadslid Suayip Dilekci weten.
Door: Huibert Veth