ARNHEM - 'Een Joodse Arnhemmer is van ons heengegaan', zegt burgemeester Ahmed Marcouch na het overlijden van econoom en publicist Arnold Heertje in het weekend van 4 en 5 april. 'Opgegroeid in de Arnhemse onderduik', zegt de burgervader over Heertje die in de oorlogsjaren jarenlang zat ondergedoken in de Rijnstad. Hij werd 86 jaar oud.
Zijn familie bevestigt het overlijden van Heertje, onder anderen bekend van zijn lesboeken over economie. Marcouch noemt hem een 'voorvechter van een economie die naast welvaart ook geluk beoogt'.
Heertje werd in 1934 geboren in Breda als telg uit een Joods gezin. In de Tweede Wereldoorlog zat hij ondergedoken bij verschillende gereformeerde en communistische families. Die oorlogsperiode liet nog jaren diepe sporen na in Heertjes denken en doen, zo zei hij in 1998 tegen de Volkskrant.
Op de vlucht voor een razzia
De Joodse familie Heertje woonde in die tijd op de Arnhemse Paasberg. Vader Heertje werkte bij de AKU. Op 17 november 1942 werd er aangebeld en staat iemand van het verzet voor de deur om het gezin te waarschuwen dat ze binnen een paar uur moeten onderduiken, op de vlucht voor een razzia.
'Wij - mijn grote broer Nolly (Arnold), mijn kleine zusje Lenie en ikzelf - werden ondergebracht bij de familie Kruyt, even verderop in de P.C.Hooftstraat', vertelde zijn jongere broer Ies Heertje eerder aan Omroep Gelderland. Het hele gezin Heertje overleeft de oorlog.
Lees hier het hele verhaal: Jodenjacht in Gelderland: de nacht dat honderden Joden worden afgevoerd naar Westerbork
'Altijd bedreigd en beklemd gevoeld'
'Jaren heb ik geleefd met de gedachte dat iemand je wil pootje haken. Dat heeft met de onderduik te maken. Ik heb me tot voor kort altijd bedreigd en beklemd gevoeld', bekende hij in een interview met de krant.
Heertje was meer dan vier decennia als hoogleraar verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Tot zijn bekendste boeken behoren De kern van de economie en het internationaal veelgeprezen Economics and Technical Change. Heertje bezat het vermogen complexe economische materie helder en eenvoudig te verwoorden, juist voor de man in de straat. Om die reden werd hij 'de huiskamereconoom' genoemd.
Mede door zijn publieke optredens werd Heertje ook bekend als geëngageerd wetenschapper. Hij had oog voor de grenzen van de economische groei en waarschuwde voor de gevolgen voor de natuur. Als bekend PvdA-lid uitte hij geregeld kritiek op zijn eigen partij. Zo verklaarde hij dat Wim Kok als premier grote kansen had verspeeld om Nederland vooruit te helpen op het vlak van onderwijs, natuur en milieu.
'De Witte School'
In 2005 werd 'De Witte School' waar hij zelf ooit les kreeg aan de Rosendaalseweg in Arnhem, door een brand verwoest. In 2006 besloot de gemeenteraad tot herbouw na onder meer een lezing van Heertje.
Door: Huibert Veth