ARNHEM - In de eerste helft van het jaar raakte Arnhem vervuilder. Er kwam veel meer afval op straat terecht en de plastic verpakkingen, blik en drinkpakken (pbd) werden minder goed gescheiden. Dat blijkt uit cijfers na navraag van de SP. "Dat gaat de verkeerde kant op", erkent wethouder Cathelijne Bouwkamp.
In de eerste zes maanden van het jaar werd er 2.326.000 kilo aan grofvuil en illegaal gedumpt afval opgehaald door de gemeente. Dat is ongeveer drie keer zoveel als in voorgaande jaren.
Dat kost Arnhem in totaal 637.500 euro extra. "De inwoner wordt beloond als die zijn afvalzak naast de container zet", verklaart SP-fractievoorzitter Gerrie Eflrink. "Of nog erger: in de verkeerde bak doet."
Bekijk hier de video. Tekst gaat daaronder verder.
Het college wijt deze toename vooral aan de effecten van corona. Toen zouden mensen hun huizen op zijn gaan ruimen en meer afval op straat hebben gezet. "Vanaf het begin van de crisis zagen we een grote toename van afval. Of die helemaal door corona werd veroorzaakt, is nooit exact vast te stellen. Maar dat dit de meest voorname oorzaak was, staat wat ons betreft buiten kijf."
Zie ook: Arnhem ligt vol met afval: 'Het is echt een ramp'
De SP wijst juist op het gewijzigde afvalbeleid van de gemeente. In deze periode waren de containers namelijk op slot en alleen te openen met een pas. Ook werden in de loop van dat half jaar de containermonden verkleind van geschikt voor 60 literzakken naar 30 literzakken.
Betalen per zak restafval hoefde de inwoner toen nog niet, dat ging in op 1 juli. En of die 80 eurocent die een Arnhemmer moet betalen voor elke storting een positief effect heeft op de neerwaartse trend?
'Verbetering in zicht'
De gemeente is daar niet negatief over. Aan de cijfers van na de invoering van diftar wordt nog gewerkt. Maar volgens Bouwkamp zal daarin een afname van de hoeveelheid restafval te zien zijn en een toename van goed gescheiden, herbruikbare afvalstromen als groente-, fruit- en tuinafval, papier en (in absolute hoeveel) ook PBD.
Want met die PBD ging het in het eerste half jaar minder goed. Werd er in 2019 nog 20 procent afgekeurd omdat die niet goed genoeg gescheiden was, in het tweede kwartaal van dit jaar steeg dat naar 51 procent. Afgekeurde afvalstromen leveren de gemeente geen geld op.
"Hele ladingen gescheiden afval waar de burger zijn best voor deed, worden alsnog verbrand", weet Elfrink. Als deze trend niet wordt gekeerd, zal de gemeente daar 150.000 euro per jaar aan inkomsten door verliezen, rekent een woordvoerder voor.
'Onacceptabel hoog'
Bouwkamp ziet ook dat op verschillende plekken in de stad de hoeveelheid afval naast de containers nog steeds 'onacceptabel hoog' is. "Dat baart ons zorgen en vinden we geen goed beeld. We willen dat de stad schoon is en dat is het op sommige plekken nu echt niet."
Het systeem functioneert dan ook nog niet goed, erkent de wethouder. "Daar moeten we goed naar kijken. Het is een ingrijpende verandering voor inwoners, waar niet iedereen het mee eens is." Toch houdt zij geloof in diftar.
Arnhemmers zullen zich binnenkort in een referendum uit mogen spreken over het huidige afvalbeleid. Elfrink hoopt dan een einde te kunnen maken aan 'dit rampzalige systeem'. Als de burgers zich daarvoor uitspreken, kunnen de containers volgens hem met één druk op de knop worden geopend. "Dan moet er alleen nog even een monteur langs, om te zorgen dat er weer een normale zak in kan."
Door: Huibert Veth, Jan Sommerdijk