APELDOORN - Ton Heerts is officieel burgemeester van Apeldoorn. Na zijn drukbezochte installatie een avond eerder, neemt hij 's ochtends plaats achter een ronde vergadertafel in zijn kantoor. Zijn eerste dag als burgemeester. 'Ach, Jules Deelder ook overleden...Wat een dag', verzucht hij.
Donderdagmorgen. Heerts loopt eerst nog wat rond in zijn nieuwe kantoor. Het stadhuis is na een lange verbouwing deze week in gebruik genomen. 'Daar komt toch nog wel wat overheen?' vraagt hij aan zijn woordvoerder, kijkend naar de gaten in het systeemplafond. Hij wijst naar een blootliggende router en snoeren. 'Kijk, ze kunnen me meteen al afluisteren.'
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
'Zeg maar Ton'
De agenda moest eerst besproken worden, maar even na 10.00 uur heeft hij dan zijn allereerste afspraak als burgemeester: een interview met Omroep Gelderland.
'Liever hier een interview dan vanachter zijn bureau', zegt de woordvoerder even voordat we beginnen. Het kenmerkt Ton Heerts, die toegankelijk wil zijn voor iedereen. 'Zeg maar jij en Ton hoor.'
Heerts legt uit waarom hij burgemeester werd. De tekst gaat daaronder verder.
'Wat een dag'
Op zijn eerste dag wordt Heerts wakker met het nieuws van een plofkraak, vlak bij het stadhuis. 'Ik vond dat niet echt leuk wakker worden. Mijn vrouw werkt daar; ik heb er ook ooit nog gezeten met de marechaussee. Het is in vele opzichten een bijzondere dag.'
Wat hij vindt van de zogenoemde impeachment van Donald Trump? 'Ik had het alweer verdrongen, totdat jij erover begon.' Op zijn telefoon ziet Heerts dat oer-Rotterdammer Jules Deelder is overleden. En de meestgezochte crimineel Redouan Taghi is in Nederland. 'Die wordt as we speak naar Vught gebracht volgens mij. Wat een dag.'
Herkent u iets in uitgesproken leiders als Trump?
Heerts (1966) zoekt even naar woorden: 'Nou, ik heb niet zo... dat ik zeg, nou dáár wil ik me aan spiegelen. Ik wil ook gewoon mezelf blijven, dus ik ga me niet heel snel met anderen vergelijken.'
Maar er zijn vast personen van wie u zegt: daar heb ik veel aan gehad, of: daar kijk ik tegenop...
'Ik ben in 1985 hier grootgebracht met een opperwachtmeester (Heerts zat bij de Koninklijke Marechausse, red.) die me ontving. Daar heb ik ook heel veel van geleerd. En ja, mevrouw Merkel, Obama. Onze huidige minister-president, waar ik al een aantal jaar mee werk, die heeft ook een stijl van leiderschap. Bij de één voel je je meer aangesproken dan bij de ander. Ik probeer gewoon mijn eigen ding te doen en ik kijk om me heen, met de wethouders, hoe het hier functioneert.'
Blanke man van middelbare leeftijd
Zijn nieuwe kantoor is duidelijk even wennen. De gehele kantoorwand is van glas. Hij kijkt vanaf zijn stoel recht in een semi-bouwvakkersdecolleté van één van de vaklui die nog bezig zijn de puntjes op de i te zetten. Of dat niet anders kan, vraagt hij zich grinnikend af.
Anders kan het altijd. Meer divers ook, op de werkvloer of... in de politiek. Met waarnemend burgemeester Petra van Wingerden had Apeldoorn een vrouw aan het hoofd van een zeskoppig college. Maar met Heerts erbij is het één blank, mannelijk geheel geworden.
De Kamer steunt een vrouwquotum in Nederland. Hoe verhoudt u zich tot die discussie, als blanke, mannelijke burgemeester van middelbare leeftijd?
'De minister die erover ging heeft me eergisteren nog stevig toegesproken, de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, mevrouw Van Engelshoven. Dat het écht wel een ding is. En in Apeldoorn nu alleen maar mannen... Diversiteit ís belangrijk. Maar de raad heeft toch echt mij voorgedragen. Ik ben dus zo'n blanke man. Waar diversiteit bevorderd kan worden is dat prima, maar ik ben wie ik ben, ik ben hier nu begonnen als burgemeester. En daar heb ik heel veel zin in.'
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
Iets anders: In uw speech legde u specifiek de nadruk op de dorpen in Apeldoorn. Waarom?
'Ik kom zelf natuurlijk van een plattelandsdorp (Tubbergen, Twente - red.) Ik denk wat Apeldoorn echt uniek maakt: de voorzieningen van een stad, maar ook het dorpse, het goed met elkaar omgaan. Dat vind ik ook belangrijk. Geborgenheid in het dorp of de buurt waar je woont. Het beste van twee werelden.'
Reuring en rust
Ruimhartig geeft Heerts toe dat hij nog veel moet leren. Een boel leeswerk voor de aanstaande raadsvergadering, die meteen een drukke belooft te worden. De mores van de raad die hij onder de knie probeert te krijgen. Heerts wil braafheid met ondeugendheid combineren, reuring met rust. Precies wat de raad aangaf te zoeken in haar nieuwe voorzitter.
Wat voor burgemeester wilt u zijn?
'Het Is voor mij een nieuwe stap in het leven, maar ik wil graag toegankelijk zijn. Voor iedereen. En als er op veiligheidsterrein besluiten moeten worden genomen die impopulair zijn, maar de totale samenleving ten goede komen, dan moet dat ook gebeuren. Open, toegankelijk en indien nodig: duidelijk.'
Lachen om een goeie mop
Apeldoorn kent nogal wat uitdagingen: financieel en qua handhaving, met een lachgasverbod en vuurwerkvrije zones. En dan volgend jaar een vuurwerkverbod. Nogal wat hordes te nemen voor een nieuwe burgemeester.
Boezemt dat u angst in?
'Angst is doorgaans een slechte raadgever. Lachgas lijkt onschuldig, maar dingen die onschuldig lijken kunnen soms grote gevolgen hebben. Met een goeie mop kun je ook heel hard lachen.'
'We werken komende oud en nieuw met drie vuurwerkvrije zones rond kinderboerderijen. We zullen moeten gaan zien hoe dat uitpakt, ik hoop dat veel mensen zich eraan houden. Het komende jaar gaan we verder kijken hoe de wens van de raad op een bepaalde manier ingevuld kan worden.'
Ben u zelf een vuurwerkfan?
'Dat was ik altijd wel. Ik vind siervuurwerk nog heel mooi, maar die extreme knallen, dat hoeft voor mij niet.'
Tot slot: hoe gaat Apeldoorn kennismaken met u?
'Ik moet het vertrouwen van de inwoners en bedrijven natuurlijk nog winnen.' Hij sluit af: 'Ik ga zeker langs alle dorpen, wijken en verschillende organisaties. Dat vind ik ongelofelijk belangrijk. Daarbij heb ik de ondersteuning van voortreffelijke wethouders. Want aan de ene kant lijk je over veel te gaan, aan de andere kant doe je het allemaal samen.'
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
Vanaf januari gaat Heerts de boer op, tot de zomer, om kennis te maken met Apeldoorners.
Zie ook: 'Heb het nog nooit gedaan, dus denk dat ik het wel kan'; Heerts burgemeester van Apeldoorn
Door: Bastiaan van Blokland