ARNHEM - De aanpak van geradicaliseerde personen in Arnhem is 'doelgericht en breed gedragen'. Maar het onderwijs is te weinig betrokken in de radicaliseringsaanpak en er mist ondersteuning na ingrijpende gebeurtenissen die tot spanningen leiden. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Utrecht. Er lopen overigens nog 36 casussen.
door Huibert Veth
Het onderzoek vond plaats in opdracht van burgemeester Ahmed Marcouch naar aanleiding van berichtgeving van Omroep Gelderland. Arnhem zou met zijn aanpak onder meer veel minder in de haarvaten van de samenleving zitten dan ze doet voorkomen.
Zie ook: Kritiek op radicaliseringsaanpak Arnhem: 'Brandjes blussen in plaats van voorkomen'
Over de aanpak van specifieke personen die radicaliseren zijn de onderzoekers positief. Deze is 'doelgericht en breed gedragen'. De betrokken organisaties werken soepel en effectief samen. Jongerenwerkers en ouders worden hierbij goed ondersteund. Terugkoppeling naar de melder van een radicaliserend persoon kan wel beter.
Tien gevallen uitgereisd
Sinds 2013 zijn er in Arnhem 69 individuele casussen aangemeld. Hiervan lopen er nog 36. Daarvan zijn er tien personen vertrokken naar Syrië en zitten er zeven vast.
Het beeld van de ondersteuning van organisaties en burgers die te maken kunnen krijgen met radicalisering is wisselend. Gemeente, politie en welzijnsorganisaties hebben regelmatig contact en beschikken over veel kennis en kunde.
Onderwijs onvoldoende toegerust
Het onderwijs is niet structureel betrokken. Scholen worden wel benaderd, maar geven aan te weinig capaciteit te hebben om dit soort vraagstukken op te pakken. Ook de angst voor reputatieschade wanneer radicalisering openlijk wordt besproken, speelt volgens het onderzoek een rol. Veel onderwijzers voelen zich onvoldoende toegerust om het probleem te herkennen en te handelen.
Bij signalen van radicalisering zoeken scholen contact met de ouders, maar die zijn vaak niet in staat om te handelen. Vervolgens staat een docent met lege handen. Ook de continuïteit in contactpersonen binnen bijvoorbeeld jeugdbescherming en de wijkteams wordt als een probleem ervaren.
Te weinig zichtbaar
De gemeente schiet tekort met de aandacht voor de versterking van de sociale samenhang, die meer op preventie is gericht. De aanpak heeft meer structuur nodig en is te weinig zichtbaar, aldus de onderzoekers. Overleg tussen partners ontbreekt hierbij.
Scholen en organisaties missen bijvoorbeeld ondersteuning na ingrijpende gebeurtenissen, zoals arrestaties of aanslagen, die tot spanningen in de klas of op straat leiden. Ook gebeurtenissen in Turkije of het Midden-Oosten kunnen voor specifieke Arnhemse gemeenschappen dichtbij voelen, stellen de onderzoekers.
Verantwoordelijkheidsgevoel
Hoewel het verantwoordelijkheidsgevoel onder de organisaties gemiddeld hoog is, zijn er in het onderzoek toch betrokkenen die aangeven zich niet verantwoordelijk te voelen om te handelen bij radicalisering. Terwijl trainingen en beleidsdocumenten hen wel op deze verantwoordelijkheid wijzen. Dat kan volgens de onderzoekers leiden tot afkering van het probleem.
Verantwoordelijkheidsgevoel binnen organisaties om te handelen bij radicalisering. Tekst gaat door onder de afbeelding:
'Salafistische organisaties verbieden'
Marcouch is blij met de aanbevelingen uit het onderzoek. 'In Arnhem wonen gebroken families met zonen en dochters die gedood, vermist of gevlucht zijn. We blijven in onze aanpak leren, want wij willen onze stad optimaal beschermen.' De burgervader blijft naar mogelijkheden zoeken om salafistische organisaties te verbieden.
Volgens SP-fractievoorzitter Gerrie Elfrink bevestigen deze resultaten het eerdere onderzoek van Omroep Gelderland. 'De aanpak van mensen die al geradicaliseerd zijn, lijkt goed te gaan. Maar de aanpak om te voorkomen dat mensen radicaliseren niet.' Hij wil hier opnieuw met de burgemeester over in debat.
'Zoekende naar eigen identiteit'
ChristenUnie-leider Daniël Becker denkt dat de aanbevelingen goed over te nemen zijn, zonder dat deze het karakter van de Arnhemse radicaliseringsaanpak hoeven te wijzigen. Guus van der Laak (Arnhem Centraal) vindt de contacten met het onderwijs een aandachtspunt. 'Het gaat over jeugd die nog zoekende is naar een eigen identiteit. Juist in die fase zijn ze erg gevoelig voor beïnvloeding.'
Raadslid Rebin Maref (VVD) pleit voor een 'denktank' met lokale partners die onderzoekt hoe actuele gebeurtenissen aanleiding kunnen zijn voor spanningen.
Zie ook:
- Marcouch: 'Dreigingsniveau radicalisering blijft hoog'
- Radicaliseringsbeleid onder de loep: universiteit doet onderzoek na nieuws Omroep Gelderland
- Deugt Arnhemse radicaliseringsaanpak? Dat wordt straks onafhankelijk onderzocht
- Veiligheid boven alles: Marcouch reageert op kritiek radicaliseringsaanpak