WAGENINGEN - Weken bij een wildvreemde op de bank slapen, omdat je geen huis kunt vinden. Of vier keer verhuizen voordat je een woning hebt waar je langere tijd kunt verblijven. Dat overkomt tientallen buitenlandse studenten die promoveren aan de Wageningen Universiteit (WUR). Hun belangenclub luidt de noodklok.
door Joukje Beiboer & Bastiaan van Blokland
'Ik heb vier maanden lang naar een huis gezocht en was daardoor niet in staat om me te concentreren op mijn onderzoek', zegt Lerato Thakholi uit Zuid-Afrika. Ook zij doet meerdere jaren onderzoek naar een wetenschappelijk onderwerp, deels aan de WUR. Lerato en een andere student doen hun verhaal in de onderstaande video.
De tekst loopt door onder de video.
Dat er een woningcrisis onder studenten in Wageningen is, dat is al langer bekend. Maar voor sommige PhD'ers (zo heten promovendi) die vanuit het buitenland naar de studentenstad komen is de situatie wel erg schrijnend, vindt de Wageningen PhD Council, de belangengroep voor promovendi.
Vooral PhD'ers die hier steeds af en aan een paar maanden zijn, hebben volgens de organisatie moeite met het vinden van een woonplek. Zij vallen tussen wal en schip: een studentenkamer vinden is erg lastig - tegen de tijd dat ze er één hebben, vertrekken ze vaak weer.
Geld voor een particuliere huurwoning hebben ze meestal niet, omdat zij vaak in een zogenoemde sandwich-PhD-constructie zitten. Dit betekent dat zij niet werken (en betaald krijgen) zoals een 'normale' promovendi, maar voor een lager bedrag werkzaamheden verrichten.
Geen voorrang meer
Grote problemen begonnen vorig jaar. Sinds mei 2018 verleent de Wageningen Universiteit PhD'ers geen voorrang meer bij het vinden van een woonplek. Alle studentenkamers waren nodig om bachelor- en masterstudenten te huisvesten. En dat komt weer door krapte op de kamermarkt.
Mensen die promoveren, moeten nu dus gewoon achteraan in de rij aansluiten. Maar dat is onredelijk, vindt Esther van der Heide van Wageningen PhD Council. 'De enige manier waarop je een huis of kamer krijgt is tijd opbouwen', zegt ze. 'Maar PhD'ers weten soms pas kort van tevoren dat ze hier naartoe komen en kunnen dat dus niet doen.'
Wat is een sandwich-PhD? Aan de Wageningen Universiteit werken meer dan 2.000 promovendi. De grootste woonproblemen spelen onder de zogenoemde sandwich-PhD'ers. Dit zijn promovendi, veelal uit ontwikkelingslanden, die hun onderzoek uitvoeren aan meerdere universiteiten. Daarom zijn ze vaak maar een paar maanden aaneengesloten in Wageningen. Tussendoor gaan ze terug naar een andere universiteit. Er zijn 399 Sandwich-PhD'ers aan de Wageningen Universiteit.
Geldproblemen
Een ander probleem is dus het beperkte budget van sandwich-PhD'ers. 'Die promovendi krijgen doorgaans tussen de 1240 euro en 1500 euro per maand.' Dat inkomen (eigenlijk een beurs) is niet hoog genoeg om een appartement van te kunnen betalen, aangezien zij niet in aanmerking komen voor sociale huurwoningen.
Dat leidt ertoe dat zij soms tot 70 procent van hun inkomen aan huur kwijt zijn. Ook andere regelingen, zoals een studenten-OV-kaart, gelden niet voor hen.
Daarnaast worden promovendi volgens Van der Heide met ingang van het nieuwe toewijzingsbeleid ook door studentenhuisvester Idealis niet meer goed geholpen bij het vinden van een woonplek. 'Idealis verwijst ze door naar een website en dan moeten ze zich maar redden.'
Op de bank
'Het gevolg is dat promovendi wekenlang bij vrienden of professoren op de bank moeten slapen', zegt Van der Heide. Anderen kiezen ervoor om, vaak illegaal, te gaan onderhuren of wijken uit naar een vakantiewoning. Het zijn allemaal tijdelijke oplossingen waardoor promovendi in de paar maanden dat ze in Nederland zijn veel moeten verhuizen.
Kijk hier naar wat universiteitsrector Arthur Mol en Bart van As van Idealis over de situatie zeggen:
Wageningen PhD Council deed er onderzoek naar. Daaruit blijkt dat 16 procent van de ondervraagden vier keer of vaker moest verhuizen voordat zij een woonplek voor een langere tijd gevonden hadden.
Praktische problemen
De internationale PhD-studenten die uit nood bij een vriend of kennis logeren of illegaal een woning huren, hebben geen officieel adres waarop zij staan ingeschreven. Dat zorgt voor praktische problemen: ze kunnen geen bankrekening aanvragen en kunnen bijvoorbeeld geen post ontvangen.
Daarnaast moeten studenten uit bepaalde gebieden een tuberculosetest doen voordat ze officieel bij de Wageningen Universiteit aan de slag mogen gaan. Maar ook daarvoor is volgens PhD'ers een correspondentieadres nodig.
Kamer vrij
Volgens de belangenclub hebben hierdoor minimaal 40 mensen op dit moment geen verblijfplaats gevonden. Idealis biedt hun een oplossing: in de noodopvang op het Kazerneterrein in Ede zou namelijk gewoon plek zijn waar zij zich voor kunnen inschrijven.
Dan zouden ze er bij wijze van spreken morgen meteen al in kunnen, legt Bart van As van Idealis uit. 'Maar er wordt niet op gereageerd.' Van As zegt verrast te zijn over de 40 mensen die zonder woning zitten. 'Ik zou graag weten wie dat zijn.'
De kamers in de noodopvang zijn tot 28 vierkante meter groot, vertelt Van As. Studenten kunnen er tot de zomer in. Ze moeten de ruimte wel delen met een ander persoon, hoewel er nu genoeg ruimte is om het ook alleen te kunnen betrekken. Ook de keukens en andere voorzieningen worden gedeeld.
Nu geen oplossing
Arthur Mol, rector van de Wageningen Universiteit, wil samen met Idealis en de gemeente kijken naar een structurele oplossing voor de groep buitenlandse PhD'ers. Er wordt bijvoorbeeld al wel voor studenten gebouwd, vertelt hij. Maar voor de korte termijn heeft Mol geen oplossing.
En de universiteit en Idealis moeten al alle zeilen bijzetten om ook nieuwe studenten die van ver komen van een kamer te voorzien. Over drie jaar moet het probleem grotendeels opgelost zijn, stelt de rector.